Dzisiaj chciałabym napisać o tym, co jest bardzo ważnym elementem terapii, a także dokonywania wszelkich zmian w życiu, co kształtuje nasze relacje, czyli o monologu wewnętrznym.
Zdarza się Wam pewno zastanawiać, dlaczego będący w tej samej sytuacji różni ludzie zachowują się odmiennie. Albo – co powoduje, że dokonujemy wyborów. Albo – dlaczego odczuwamy takie emocje, a nie inne.
Psychoterapia poznawczo – behawioralna
W psychologii jest wiele podejść, ale wg psychologów poznawczo- behawioralnych przed emocjami są poszczególne myśli, które z kolei są efektem przekonań dotyczących siebie, innych ludzi i natury świata. Myśli te nieustająco przesuwają się w naszej głowie, tworząc monolog wewnętrzny.
Piszę o tym w pewnym skrócie, jeżeli ktoś chce więcej dowiedzieć się na temat tego podejścia, to odsyłam do literatury, której jest sporo, także w necie można znaleźć wiele ciekawych artykułów na ten temat.
Podejście to jest moim zdaniem bardzo praktyczne i daje duże możliwości pracy, zarówno terapeutycznej, jak i służącej rozwojowi. Tutaj chciałabym poprzez kilka przykładów pokazać jak ono działa.
Scenariusz zawierający monolog wewnętrzny
Otóż zwykle scenariusz wygląda tak:
Monolog wewnętrzny w relacjach
Studium przypadku.: Spotkanie dwojga ludzi
Zdarzenie (A): Dziewczyna spotyka chłopaka, na imprezie, znają się ze słyszenia, zwracają na siebie uwagę, spoglądają, chłopak robi minę emocjonalnie niejednoznaczną.
I tu pozwolimy sobie na mały zwrot akcji i zaczniemy od końca, czyli od konsekwencji (D):
D1: Dziewczyna uśmiecha się do niego.
D2: Chłopak dostaje w twarz.
D3: Dziewczyna uśmiecha się i zagaduje, flirtuje.
D4: Dziewczyna odchodzi gwałtownie.
A teraz pytanie – Jakie macie pomysły, co stoi za poszczególnymi B (Myśli) i C (Emocje)?
(Trochę to wygląda jak zagadka detektywistyczna, ale praca z przekonaniami trochę przypomina tego typu zagadki.)
I znowu zwrot, bo zanim przejdziemy do (mojego) wyjaśnienia, chciałaby trochę więcej napisać o tym, co rozumiem pod pojęciem przekonań.
Przekonania:
Przekonania dotyczące siebie
Są to myśli, sądy, które mamy na własny temat. Żeby je wytropić trzeba dokończyć zdanie: „Jestem….”; „Ludzie myślą o mnie….”; „Mogę/ Umiem/ Przydarzy mi się….”.
Np.: „Jestem nieudacznikiem”; „Jestem wyrozumiała”; „Zawsze wybieram złych facetów.”
Przekonania dotyczące ludzi
To co myślimy o tym, jacy są inni ludzie.
Np.: „Ludzie są wredni”; „Ludzie są dobrzy”; „Faceci to świnie”.
Są to także przekonania dotyczące ról społecznych: „Dobra matka…” ; „Dobra żona….”; „Prawdziwy mężczyzna…..”.
Przekonania dotyczące świata
Sądy na temat natury świata, życia, rzeczywistości. Np.: „Świat jest okrutny”; „Życie zawsze zaskakuje, jest nieprzewidywalne”.
Rozwiązanie zagadki
W przypadku Konsekwencji D1 – Dziewczyna uśmiecha się do niego:
Myśli na swój temat: „Jestem miłą osobą, ludzie mnie lubią”; „Świat stoi przede mną otworem”..
Na temat ludzi: „Ludzie są dobrze nastawieni do innych ludzi.”; „Mężczyźni są interesujący.”
Na temat świata: „Świat jest przyjaznym miejscem”; „Imprezy to dobra okazja do zawarcia bardzo fajnych znajomości”.
Emocja C1: radość, nadzieja.
W przypadku Konsekwencji D2 – Chłopak dostaje w twarz:
Myśli na swój temat: „Zawsze mam pecha”; „Nie może mnie spotkać nic dobrego”; „Jak któryś na mnie spojrzy, to na pewno oblech”.
Na temat ludzi: „Mężczyźni to świnie”; „Ale się obrzydliwie gapi, pewno chce jednego”; „Trzeba ich szybko ustawić, zanim się nie rozzuchwalą”
Na temat świata: „Świat jest okropnym miejscem”; „Najlepszą obroną jest atak”.
Emocja C2: złość, wściekłość, ale też lęk.
W przypadku Konsekwencji D3 – Dziewczyna uśmiecha się i zagaduje, flirtuje:
Myśli na swój temat: „Żaden mi się nie oprze”.
Na temat ludzi: „Mężczyźni to zdobycz.”
Na temat świata: „Życie to zabawa”.
Emocja C3: radość, pewność siebie.
W przypadku Konsekwencji D4 – Dziewczyna odchodzi gwałtownie:
Myśli na swój temat: „Jestem paskudna, na pewno to zauważył”.
Na temat ludzi: „Ludzie są wredni, zawsze negatywnie oceniają innych.”
Na temat świata: „Świat jest okropnym miejscem”.
Emocja C4: smutek, rozpacz, złość.
Czy monolog wewnętrzny jest możliwy do zmiany?
Nie mamy często wpływu na zdarzenia, także emocje, kiedy się pojawią, są trudne do opanowania. To nad czym możemy pracować, to myśli.
O tym, jak pracować, napiszę za miesiąc, praca nad zmianą sposobu myślenia jest możliwa także samodzielnie, chociaż lepiej ją robić z kimś kto ma dystans, wspiera, mobilizuje tak jak np. coach/coachka czy terapeuta/terapeutka.
Zapraszam do wspólnego przyglądania się monologowi wewnętrznemu na terapii lub w trakcie sesji coachingowych.
Pozdrawiam,
Ja miałam okropne przekonania na swój temat, choć wcześniej wydawało mi się, że nie mam problemów z samooceną i że to inni mnie nie doceniają. Jak się temu przyjrzałam to okazało się, że myślę o sobie to samo, co wcześniej słyszałam od ojca.
Bardzo trudno jest nam dobrze o sobie myśleć jeśli w tak ważnym jak dzieciństwo okresie słyszymy raczej krytyczne rzeczy. Na szczęście jako dorosłe osoby możemy to zmieniać, jest przecież coaching (zapraszam, zapraszam :)), jest terapia, lub choćby praca własna w oparciu o lektury.