W poprzednim miesiącu pisałam o przekonaniach, myślach i ich wpływie na relacje, działania – Monolog wewnętrzny a relacje.

Obiecałam napisać o tym, jak pracować z nieracjonalnymi przekonaniami, ponieważ od tego w zasadzie dobrze byłoby zacząć pracę nad jakością relacji. Zacznę więc od początku, czyli, jak mawiali starożytni, ab ovo.

Dzisiaj więc będzie o tym, jak te przekonania powstają.

Na początku jednak chciałabym podziękować grupie z warsztatu Radzenia Sobie z Lękiem z Legionowa, która w bardzo twórczy, owocny, ale i dowcipny sposób podeszła do ćwiczenia, w którym za zadanie mieli zinterpretować przykład o dziewczynie i chłopaku z poprzedniego wpisu.

Dzięki ich pracy po raz kolejny przekonałam się nie tylko o mocy grupy, ale także o tym, jak różnorodne i bogate przekonania może generować jedna, prosta sytuacja.

 

Jak powstają przekonania?

 

Pierwsze informacje, które wpływają na kształtowanie się przekonań, człowiek dostaje już przed urodzeniem i w bardzo wczesnym okresie życia. Wtedy tworzą się zaczątki późniejszego spojrzenia na siebie, innych i świat. Może mniej ważne są wtedy słowa ludzi z otoczenia, a bardziej ich zachowania, sposób, w jaki traktują dziecko, jak się do niego odnoszą.

 

 

Nie bez znaczenia jest stan zdrowia, typ układu nerwowego, ale, przynajmniej moim zdaniem, najważniejsze jest to, co wynika z kontaktów z ważnymi osobami.

Np.:  u  dziecka, które rodzi się słabe, chore, jeżeli dostanie troskliwą opiekę, kształtuje się przekonanie, że jest warte opieki, miłości. Jest duża szansa, że będzie myślało dobrze o ludziach i świecie. Z drugiej strony – jeżeli rodzice są nadopiekuńczy, jest prawdopodobieństwo, że będzie myślało o sobie, jako o kimś słabym, wymagającym opieki, nieporadnym. (Ciekawie to tłumaczy teoria o stylach przywiązania – KOTWICA, WYSPA czy FALA? Czyli o tym, jak styl przywiązania przekłada się na relacje miłosne)

Podobnie działa to w późniejszym czasie, z tym, że potem, oprócz przekazów niewerbalnych, bardzo istotną rolę odgrywają werbalne.

Przekonania są wypadkową słów i zachowań rodziny, rówieśników, wychowawców, przekazów kształtowanych przez kulturę, sytuację materialną.

 

Przekonania a relacje – perspektywa transgeneracyjna

 

Nie byłabym sobą, gdybym nie wspomniała o przekonaniach, których geneza sięga daleko poza nasze narodziny. Ich wpływ na nasze życie często jest niedoceniany, a żeby je rozpoznać, trzeba podjąć wysiłek analizy naszego genogramu. (patrz Genogram, czyli jak przodkowie wpływają na nasze życie)

 

 

Przykład: rodzina, w której w ciągu kilku pokoleń młodo zmarło lub zginęło wielu mężczyzn. Jeżeli urodzi  się chłopiec, to mogą mu zostać przekazane następujące informacje:

– Jesteś słabą, kruchą istotą. (przekonanie dotyczące własnej osoby)
– Kobiety są silniejsze./ Kobiety mają szanse na dłuższe życie. (przekonanie dotyczące ludzi)
– Przeznaczenie jest nieubłagane. (przekonanie dotyczące natury świata)

Nie trzeba chyba mocno podkreślać jak ważne dla relacji damsko-męskich są przekonania dotyczące płci.

 

 

Właściwości przekonań

 

Zrobiło się trochę ponuro i fatalistycznie, więc śpieszę z zapewnieniem, że przekonania da się modyfikować, żeby  się jednak nimi zająć  trzeba je ponazywać, rozpoznać, a także   trzeba poznać ich właściwości, żeby przy tropieniu ich odróżniać dobre od niekorzystnych, toksycznych.

 

Przekonania są:

Automatyczne – pojawiają się błyskawicznie

 

To cecha w zasadzie wszystkich przekonań. Wynika ona z ekonomii przetrwania, tak samo jak dawniej, tak i teraz, człowiek musi w miarę szybko orientować się w otoczeniu, żeby podejmować właściwe decyzje.

Nie możemy więc w każdym momencie przeprowadzać szczegółowej analizy sytuacji, więc korzystamy z gotowych „podpowiedzi”.

Z powodu tej cechy trudno „wyłapać” przekonania. Często, kiedy na warsztatach lub terapii indywidualnej pytam o myśli, które pojawiały się w danej sytuacji, ludzie mówią, że żadne.

Dzieje się tak dlatego, że po prostu nie zauważamy naszych myśli.

Można to porównać do jazdy samochodem – kiedy jeździmy dłużej nie zastanawiamy się nad każdym ruchem, nie myślimy: „Teraz lewą nogą naciskam sprzęgło”.

 

 

Podobnie – wracając do przykładu z poprzedniego wpisu – dziewczyna, która uderza chłopaka w gębę reaguje spontanicznie. Nie zdaje sobie sprawy z większości myśli, które przebiegły jej przez głowę. Zapytana po fakcie pewno nie byłaby nawet w stanie większości z nich wymienić, m.in. z powodu drugiej cechy przekonań.

 

 

Nieuświadomione – zwykle nie zdajemy sobie sprawy z ich istnienia

 

Nie jest to koniecznie głęboka podświadomość, tak jak np. rozumieją ją psychoanalitycy. Chodzi raczej o to, że nie jesteśmy do końca świadomi tego, co nami kieruje. Dziewczyna z przykładu prawdopodobnie nie zdaje sobie sprawy z tego, jakie są jej przekonania. Sęk w tym, że jej przekonania mocno wpływają na ważne relacje.

 

Poprzyglądaj się myślom

 

Zachęcam do przyglądania się swoim myślom, reakcjom, analizowania ich.

Najlepiej zapisywać to, co odkryjecie.

Zapisujcie także, a może szczególnie, przekonania, które wydadzą się Wam głupie i nieracjonalne, bo nimi głównie będziemy się zajmować.

Zapraszam też na terapię i/lub coaching.

Pozdrawiam,

 

 

 

Kinga Józefowicz