Nawiązując do mojego poprzedniego wpisu chciałam poruszyć temat lepszego poznawania siebie, czyli pracy nad rozwojem okna Johari.

Dzisiaj chcę zająć się jedną z typologii temperamentu.

Wpis ten, podobnie jak wiele poprzednich, nie mówi o prawdach absolutnych, lecz ma być inspiracją do lepszego zrozumienia świata ludzkich relacji.

 

Temperament – wybór typologii

 

Temperament jest to: zespół cech osobowości, zdeterminowanych genetycznie i ujawniających się już w pierwszym roku życia człowieka. Tak rozumiany temperament stanowi podstawę kształtowania się i rozwoju osobowości

(Buss i Plomin).

Jest wiele teorii, które opisują temperament, każda z nich opiera się na nieco innych wskaźnikach.

Swoje rozważania opieram na teorii, którą stworzyli psycholog i filozof Gerard Heymans oraz psychiatra Enno Wiersma, profesorowie holenderskiego uniwersytetu w Groningen..

Wybrałam tę typologię, pomimo, iż nie jest najnowsza, ponieważ uważam ją za bardzo praktyczną, a poza tym stanowi połączenie psychologii i historii, ponieważ twórcy jej zbadali do jakich typów należały ważne postacie historyczne.

 

Para Mieszana Temperament a role DDA/DDD Kostka Rubika

 

Jednym z moich celów jest, żeby poznanie jej pozwoliło Wam przyjrzeć się sobie i zobaczyć, że niektóre nasze zachowania nie wynikają ze złej woli lub problemów z dzieciństwa, ale z wrodzonych dyspozycji. Znając swoje cechy temperamentalne możemy lepiej kierować naszym życiem, dokonywać lepszych wyborów, bardziej rozumieć także zachowania innych ludzi.

Typologia opiera się na trzech wskaźnikach, dyspozycjach, a ich kombinacja pozwala na wyodrębnienie ośmiu typów temperamentu.

 

DDA/DDD a dyspozycje temperamentalne

 

Przyjrzenie się sobie pod kątem dyspozycji może pomóc zweryfikować myślenie o sobie. Chodzi o to, że jeżeli założymy, że pewne cechy mogą być wrodzone, łatwiej nam zrozumieć dlaczego reagowaliśmy i nadal reagujemy w określony sposób.

Myślę, że teoria ta może pomóc wyjaśnić np. dlaczego poszczególne dzieci z domu alkoholowego przyjmują różne role (patrz Role w rodzinach DDA i DDD)

Dziś chcę omówić poszczególne „składniki”, a w następnym wpisie zająć się ich kombinacjami, czyli typami temperamentów.

 

Emocjonalność a role DDA/DDD

 

Wiele sytuacji wzbudza w nas emocje, porusza nas, ale z różną siłą.

Silna emocjonalność oznacza tendencję do reagowania silnymi emocjami na stosunkowo niewielki bodziec.

Tutaj zaczynają się schody, ponieważ jak zwykle w psychologii nie ma konkretnych miar, ale myślę, że żeby lepiej zrozumieć pojęcie emocjonalności, możecie pomyśleć o kilku znajomych. Na pewno znacie osoby, które „ekscytują się” nieustająco i takie, które prawie nigdy nie okazują emocji.

Duża emocjonalność nie jest generalnie ani dobra ani zła, ale ma pewne plusy i minusy.

Jest siłą poruszającą i podtrzymującą potencjał fizjologiczny i biologiczny, zwiększa zainteresowanie światem, pozwala na większą żywość w relacjach.

Równocześnie jednak może prowadzić do zamieszania wewnętrznego, zmniejszać obiektywność, zmniejszać jasność umysłu.

Patrząc na emocjonalność pod kątem predyspozycji do poszczególnych ról, myślę, że Bohater i Niewidzialne Dziecko kształtują się na bazie mniejszej, a Buntownik i Maskotka większej emocjonalności.

 

Aktywność a role DDA/DDD

 

Ważne jest to, że bierzemy pod uwagę aktywność rzeczywistą, czyli taką, która trwa pomimo braku zainteresowania jej przedmiotem i pomimo pojawienia się przeszkód.

Aktywny człowiek lubi pracować, praca jest jego wewnętrzną potrzebą, nieaktywny czuje wewnętrzny opór, poza dziedzinami, które go bardzo interesują.

Aktywność, podobnie jak emocjonalność nie jest dobra ani zła.

Pobudza siły do działania, zapobiega lenistwu, pozwala na osiąganie założonych celów, ale osobnik wysoko aktywny może być skłonny do nieliczenia się z innymi, apodyktyczny, obsesyjnie przywiązany do sukcesów.

 

Para Mieszana Temperament a role DDA/DDD Błazen i Bohaterka

 

Nieaktywność sprzyja rozwojowi życia wewnętrznego, wrażliwości na piękno i innych ludzi.

Myślę, że Bohater i Buntownik to ci bardziej aktywni, Niewidzialne Dziecko i Maskotka (Błazen) mniej aktywni.

 

Oddźwiękowość a role DDA/DDD

 

Jest to tendencja do szybszego lub wolniejszego reagowania na różnorodne bodźce.

Rozróżnia się tu prymalność i sekundalność.

Osoba prymalna, to taka, która reaguje szybciej, szybko wyrzuca z pamięci doświadczenia. Jest elastyczna, szybciej się adaptuje, lubi zmiany, nie pamięta uraz.

Minusy: może być powierzchowna, chaotyczna, może postępować niezgodnie ze swoimi zasadami, ulegać wpływom.

Osoba sekundalna reaguje wolniej, zachowuje długo wspomnienia, jest systematyczna, nie lubi zmian, lubi stałość.

Może być sztywna, pedantyczna, zamknięta w sobie, mieć problem z adaptacją do nowego środowiska.

 

Tutaj Bohaterowi i Niewidzialnemu Dziecku przypisałabym sekundalność, Maskotce i Buntownikowi zaś prymalność.

 

Informacje, które tu zamieściłam są dosyć skrótowe, myślę, że wiele wątpliwości wyjaśni opis typów temperamentu.

 

Zapraszam także na terapię i coaching, dzięki którym będziecie mogli lepiej przyjrzeć się swojemu typowi temperamentu*.

Pozdrawiam,

Kinga Józefowicz Terapeuta DDA i DDD

 

 

 

Kinga Józefowicz

Terapeutka DDA i DDD

 

* Przy pisaniu korzystałam z książki: ks. J. Tarnowskiego „Z tajników naszego ja”, wyd 1987.

Zapewne zainteresują Cię kolejne części wpisu:

Temperament a role DDA/DDD cz. 2

Temperament a role DDA/DDD cz.3