Zgodnie z zapowiedzią kontynuuję temat DDA, tym razem – role.
Role, które przyjmują dzieci w rodzinach dysfunkcyjnych są najszerzej opisane na podstawie rodzin z problemem alkoholowym, ale myślę, że podobne występują w rodzinach z innymi problemami.
Tworzenie się ról
Wracając do metafory tańca (więcej we wpisie Jak tworzy się syndrom DDA?) – w tańcu każdy w jakiś sposób włącza się we wspólny pląs, tak, żeby nie przeszkadzać pozostałym jego uczestnikom, a nawet im pomagać. Tempo i kroki, które wybierają poszczególni tancerze jest wynikiem ich predyspozycji, momentu pojawienia się na sali balowej, tego, na co pozwolą im inni.
Wyróżnia się w zasadzie cztery role.
Superman/Superwoman
Chciałam zacząć od tej roli, której przedstawiciele stanowią większość uczestników terapii. Bohater rodziny to taka osoba, która w zasadzie nie potrzebuje budki telefonicznej, żeby się przebrać w kostium supermana. Kostiumu w zasadzie też nie potrzebuje, ponieważ w zasadzie go nie zdejmuje.
Często jest to najstarsze dziecko. Na sali tanecznej może nie tyle jest wodzirejem, co pilnuje, żeby w zaistniałych okolicznościach uczestnicy jak najmniej ucierpieli, żeby nic się nie stało. Bohater staje się rodzicem swoich rodziców i rodzeństwa. Są powiernikami rodzica niepijącego. Sprzątają, gotują, załatwiają ważne sprawy, czasami nawet utrzymują rodzinę.
Bohater ma zwykle problem z braniem pomocy, ponieważ to on jej wszystkim udziela, może więc z tego powodu mieć trudność z korzystaniem z terapii.
Buntownik
Niejakim przeciwieństwem bohatera jest kozioł ofiarny. To taka osoba, która staje na środku sali i krzyczy: „Ten taniec jest do kitu, do niczego się nie nadaje, nie zgadzam się, przestańcie wreszcie!” Kozioł ofiarny zwykle jako jedyny otwarcie mówi, że w rodzinie jest problem. Manifestuje to w sposób właściwy dzieciom i nastolatkom, buntuje się. Może mieć problemy z nauką, używkami, prawem. Reszta rodziny zrzuca więc winę za wszystkie problemy na kozła.
Rozśmieszacz
Często jest to najmłodsze dziecko. Maskotka (błazen, klown) pozornie jest najbardziej radosne, zadowolone, miłe, beztroskie. Pod tym kryje się jednak wielki lęk. Można powiedzieć, że na tej sali jest to osoba, która tańczy słodki taniec albo robi coś zabawnego (przewraca się, potyka) po to, żeby poprzez odwrócenie uwagi uspokoić groźną sytuację, rozbroić agresora, nie dopuścić do eskalacji konfliktu.
Nieistnienie
Dziecko we mgle lub niewidzialne dziecko. Na sali tanecznej siedzi gdzieś w kącie, w zasadzie wtapia się w tło, czasami pozostali członkowie rodziny zapominają o jego istnieniu. Kiedyś niewidzialne dzieci uciekały w świat książek, fantazji, teraz mają do wykorzystania wszelkiego rodzaju tablety, komputery telefony.
O tej roli jakoś najtrudniej mi myśleć, pisać.
Od czego zależy „wybór” roli?
To jaką rolę przyjmie dane dziecko zależy m.in. od:
- wyposażenia wewnętrznego- temperament, siła układu nerwowego
- predyspozycji fizycznych – zdrowie, wytrzymałość, umiejętności
- tego, jak w danej rodzinie traktuje się dzieci w zależności od płci i kolejności urodzenia, a to z kolei jest m.in. pochodną przekazów transgeneracyjnych.
Role te nie są przypisane do konkretnych osób na zawsze, czasami są też mieszane. To jednak, jaką dominującą rolę pełniła dana osoba będąc dzieckiem ma bardzo duże znaczenie dla jej dorosłego życia, a szczególnie dla wchodzenia w relacje, szczególnie te bliskie.
Tego, jakie są plusy i minusy w dorosłym życiu pełnienia ról dowiecie się na warsztacie Role dzieci w rodzinach DDA/ DDD i ich konsekwencje w dorosłości.
Gorąco zapraszam i pozdrawiam,
